"Door nu te investeren in preventie zorgen we voor een toekomstbestendig en betaalbaar sociaal domein."

Voor een gezondere Friese samenleving is het erg belangrijk om in te zetten op preventie. Daar is iedereen het wel over eens. Voorkomen is immers beter dan genezen. Maar preventie kost geld en het is vaak een investering die pas op langere termijn wat oplevert. Toch weten we ook dat als je nu niks doet, dat de negatieve effecten op langere termijn ook niet te overzien zijn. Kunnen we dan überhaupt voor iedereen bijvoorbeeld nog goede zorg bieden? Voor gemeenten, die in het ‘hier en nu’ te maken hebben met grote tekorten in het sociaal domein, staat investeren in preventie onder druk. Toch is het juist in financieel moeilijke tijden hard nodig om te blijven investeren, zo luidt een bekende economische les. Die gaat wat mij betreft ook op voor het sociaal domein.

Door nu te investeren in preventie zorgen we voor een toekomstbestendig, beheersbaar en betaalbaar sociaal domein. Bij preventie gaat het er natuurlijk vooral om dat mensen gezond en gelukkig blijven en  dat er minder zorg nodig is. Door preventief te handelen en laagdrempelige voorzieningen te bieden, kan ook voorkomen worden dat duurdere vormen van zorg nodig zijn. En dat is van groot belang om de kosten binnen het sociaal domein beheersbaar te houden.

Preventie en laagdrempelige ondersteuning
Zo hoorde ik dat een welzijnsorganisatie regelmatig wandeltochten voor ouderen organiseert. Daarmee komen ouderen niet alleen in beweging, maar breiden ze ook hun sociale netwerk uit. Met name dat laatste is belangrijk, omdat steeds meer ouderen zich eenzaam voelen. Dat leidt vaak weer tot minder geluksgevoel en tot allerlei gezondheidsklachten. Daarnaast kunnen ook buurtkamers en bibliotheken een belangrijke sociale, en daarmee preventieve, functie vervullen. Toch zijn dat juist de instanties die slachtoffer dreigen te worden van gemeentelijke bezuinigingen.

Een andere uitdaging voor gemeenten is de jeugdzorg. Deed twintig jaar geleden nog een op de 27 jongeren een beroep op jeugdhulp, volgens het Nederlands Jeugd Instituut is dat inmiddels een op de acht. Ondertussen rijzen de kosten de pan uit en kampen alle Nederlandse gemeenten gezamenlijk met een tekort van 1,7 miljard euro. Preventie en laagdrempelige ondersteuning kunnen ook hier een oplossing bieden.

Een mooi voorbeeld
Zo wordt in Fryslân binnen het actieplan ‘Foar Fryske Bern’ ingezet op een betere verbinding tussen onderwijs en jeugdzorg. Hierbij staat preventie in de vorm van vroegsignalering centraal en biedt school zelf de begeleiding aan. Dure specialistische zorgtrajecten buiten school moeten daarmee worden voorkomen. Ook hier gaan echter de kosten voor de baat uit. Er zal eerst geïnvesteerd moeten worden in een betere zorgstructuur op school om besparingen te kunnen realiseren.

Preventie is en blijft essentieel
Het is van groot belang om, in deze tijden van grote financiële krapte bij gemeenten, op preventie in te (blijven) zetten. In Fryslân maken we ons samen sterk binnen de Friese Preventieaanpak. Alleen op die manier kunnen we op langere termijn tot een betaalbaar en beheersbaar sociaal domein komen, waarbinnen iedereen nog altijd de zorg krijgt die hij of zij nodig heeft. En preventie maakt daar, wat mij betreft, een essentieel en integraal onderdeel van uit.


Deze blog is geschreven door Jouke Douwe de Vries, voorzitter Bestuurlijk platform Friese Preventieaanpak en wethouder ‘Zorg en Welzijn’ van gemeente Noardeast-Fryslân.